Vài năm trở lại đây, lĩnh vực xét nghiệm gen đã được nhiều người dân biết đến và đã được triển khai rộng rãi đối với thủ tục hành chính khai sinh nhận cha cho con. Tuy nhiên, có một số thuật ngữ chuyên ngành vẫn đang gây một chút nhầm lẫn với mọi người, ví dụ như: giám định adn là gì? giám định gen ty thể? ADN ty thể là gì?
Bài viết này sẽ giúp các bạn có được câu trả lời đầy đủ nhất về các thuật ngữ nêu trên.
Giám định ADN là gì?
Về bản chất, khái niệm giám định ADN và xét nghiệm ADN là giống nhau. Hai thuật ngữ này đều dùng cho quá trình xác định mối quan hệ huyết thống giữa 2 hoặc nhiều người với nhau.
- Xét nghiệm ADN thường được dùng khi việc xác định quan hệ huyết thống dùng cho các mối quan hệ dân sự như xét nghiệm ADN cha con, xét nghiệm ADN họ hàng, xét nghiệm ADN làm giấy khai sinh…
- Giám định ADN thường được dùng trong khoa học hình sự và các vấn đề liên quan đến pháp lý.
Trong những năm gần đây, giám định ADN còn được ứng dụng trong việc xác định danh tính hài cốt các liệt sĩ đã hy sinh trong các cuộc kháng chiến cứu nước. Việt nam hiện tại có hơn 300.000 liệt sỹ vô danh. Việc xác định danh tính hài cốt liệt sĩ cho các liệt vô danh và đưa các liệt sỹ về với gia đình, người thân của mình là công việc được toàn xã hội đặc biệt quan tâm.
Vì được quan tâm đặc biệt như vây, đã có rất nhiều chương trình được các tổ chức và đoàn thể xã hội triển khai để xác định danh tính cho các liệt sỹ, như chương trình “Nhắn Tìm Đồng Đội” của truyền hình Quân đội nhân dân, website www.nhantimdongdoi.org.
Ngoài ra, ở khía cạnh nghiên cứu khoa học tâm linh, thông qua các nhà ngoại cảm cũng đã xác định được hàng chục ngàn liệt sỹ vô danh. Nhưng so với nhu cầu thực tế, vẫn còn rất nhiều các liệt sỹ cần xác định lại thân nhân của mình.
Ở các nước phát triển việc xác định danh tính cho các hài cốt bằng phương pháp giám định ADN đã áp dụng từ hàng chục năm nay, đặc biệt là ở Mỹ cũng có hàng chục nghìn lính Mỹ bị mất tích qua các cuộc chiến tranh thế giới lần 2, chiến tranh xâm lược Việt nam…
Giám định ADN ty thể
Cấu trúc của Ty thể
Ty thể là một bào quan quan trọng của tế bào, nằm trong nguyên sinh chất của tế bào. Trong một tế bào người luôn tồn tại song song hai hệ gen, hệ gen nhân (nuclear genome) và hệ gen ty thể (mitochondrial genome) hai hệ gen này đều có sản phẩm riêng hoạt động có tính chất vừa độc lập vừa tương tác. Hệ gen ty thể chịu ảnh hưởng điều hoà của hệ gen nhân cho nên quá trình hoạt động, phân chia của ty thể phụ thuộc một phần vào sự chỉ huy của hệ gen nhân tế bào.
Cấu trúc ADN ty thể (Mitochondrial DNA) người lần đầu tiên được Anderson và cộng sự giải trình tự vào năm 1981 tại phòng thí nghiệm của Fredrick Sanger ở Cambridge nước Anh, ngày nay trình tự gốc này được sử dụng như trình tự chuẩn để thông qua đó so sánh trình tự ADN ty thể giữa các mẫu giám định. Trình tự này được gọi là trình tự Anderson hay trình tự Cambridge.
Hệ gen Ty thể
Hệ gen ty thể là một cấu trúc tạo bởi ADN hai sợi khép kín, có độ dài khoảng từ 13-25 nghìn nucleotide chứa 12-13 gen. Trình tự ADN của gen ty thể thường ổn định qua một thời gian dài trong lịch sử tiến hoá và sự khác biệt trình tự của gen ty thể giữa các thành viên có quan hệ di truyền theo dòng mẹ là rất hiếm.
Ở người, ADN ty thể có 16569 cặp base (nucleotide) trong đó có chứa tổng cộng 37 gen mã hoá các sản phẩm, ngoài ra còn có vùng không mã hoá gọi là vùng kiểm soát hay vùng D-Loop có chứa nhiều đặc điểm cấu trúc ADN đặc trưng cho cá thể và vì vậy nó được sử dụng cho mục đích giám định hình sự truy nguyên nguồn gốc cá thể và xác định mối quan hệ huyết thống theo dòng mẹ.
ADN ty thể đặc biệt có giá trị trong Khoa học hình sự và giám định hài cốt vì chỉ cần một lượng mẫu rất ít thậm chí hầu hết đã bị biến tính, hư hỏng do điều kiện môi trường vẫn có thể tách chiết được ADN ty thể và nhân bội đạt kết quả phục vụ giám định. Chính vì vậy trong các trường hợp mà mẫu giám định là xương, răng, tóc không còn gốc… chỉ có thể giải quyết được bằng giám định ADN ty thể.
Di truyền ADN ty thể
Trong quần thể người, ADN ty thể di truyền nghiêm ngặt theo dòng mẹ, trong tất cả tế bào của các mô và tổ chức cơ thể đều có chứa ADN ty thể với cấu trúc như ADN ty thể của mẹ. Mặt khác toàn bộ tế bào trứng của một người mẹ sinh ra trong các thời điểm khác nhau đều có chứa trình tự base-nitơ trong ADN ty thể giống nhau nên mọi người con sinh ra từ cùng một mẹ có trình tự nucleotide của ADN ty thể đồng nhất với nhau, ngoại trừ trường hợp xảy ra đột biến.
Quá trình di truyền này được lặp đi lặp lại từ đời này sang đời khác đối với dòng nữ và ta gọi đó là sự di truyền ADN ty thể theo dòng mẹ, ADN ty thể chỉ di truyền theo phương pháp này. Qua đó chúng ta thấy rằng, ADN ty thể rất có ý nghĩa trong giám định các vụ việc liên quan đến người mất tích, giám định hài cốt…
Giám định ADN hết bao nhiêu tiền?
Hiện nay việc giám định ADN chủ yếu được giao cho các đơn vị và trung tâm nghiên cứu của Nhà nước như Viện Khoa học hình sự (Bộ Công An), Trung tâm giám định gen (Bộ Quốc Phòng), Viện Pháp Y Quốc gia. Với chủ trương của Đảng và Nhà nước, việc giám định ADN phục vụ công tác xác minh liệt sĩ và tìm người thân thất lạc đều được hỗ trợ kinh phí từ ngân sách của Nhà nước.
Đối với các yêu cầu giám định ADN ở khu vực tư nhân, việc giám định ADN chỉ được dùng cho việc xác định mối quan hệ cha con hoặc quan hệ họ hàng theo dòng Mẹ. Chi phí giám định ADN tại các trung tâm xét nghiệm ADN thường phụ thuộc vào chất lượng mẫu cũng như số lượng các mẫu cần giám định.
Quý khách hàng có nhu cầu làm giám định ADN ty thể và xét nghiệm ADN huyết thống theo dòng mẹ tại Trung tâm Xét nghiệm ADN NOVAGEN, có thể tham khảo TẠI ĐÂY
Như vậy, đến đây chúng ta đã hiểu rõ được khái niệm giám định ADN là gì và đặc điểm cốt lõi của công nghệ giám định ADN. Để biết chi tiết về giá xét nghiệm ADN hết bao nhiêu tiền, quý khách hàng có thể tham khảo bài viết tại link bên dưới.
No Responses