Ung thư phổi là gì?
Ung thư phổi xảy ra khi các tế bào trong phổi phát triển một cách không kiểm soát được. Ung thư có thể bắt đầu phát triển ở phổi trước tiên (ung thư nguyên phát) hoặc có thể lan đến phổi từ ung thư ở nơi khác trong cơ thể (ung thư thứ phát/di căn).
Ung thư phổi là loại ung thư phổ biến thứ 5 ở Việt Nam và nhìn chung, nó lây lan khá nhanh. Loại ung thư này được chẩn đoán thường xuyên hơn ở người lớn tuổi và phổ biến hơn nhiều ở những người hút thuốc – mặc dù những người không hút thuốc cũng có thể mắc bệnh này.
Ung thư phổi thường được chia thành hai loại chính:
- Ung thư phổi không phải tế bào nhỏ (NSCLC) chiếm khoảng 85% số ca ung thư phổi.
- Ung thư phổi tế bào nhỏ chiếm 15% số ca ung thư phổi còn lại. Ung thư phổi tế bào nhỏ thường bắt đầu ở phần giữa của phổi và có xu hướng lây lan nhanh hơn NSCLC.
Triệu chứng của ung thư phổi
Các triệu chứng phổ biến của ung thư phổi bao gồm:
- cơn ho dai dẳng, mới xuất hiện (kéo dài hơn ba tuần)
- sự thay đổi trong cơn ho mà bạn đã có từ lâu
- khó thở
- đau ngực hoặc vai
- nhiễm trùng ngực không biến mất hoặc tiếp tục quay trở lại
- ho hoặc khạc ra máu
Các triệu chứng khác có thể bao gồm:
- mệt mỏi
- giảm cân không chủ ý
- khó nuốt
- giọng khàn
Có một số triệu chứng này không có nghĩa là bạn nhất thiết bị ung thư phổi. Nhiều triệu chứng trong số này có thể xảy ra do các vấn đề y tế khác hoặc do hút thuốc. Tuy nhiên, nếu bạn nhận thấy một hoặc nhiều triệu chứng này kéo dài hơn một vài tuần, bạn nên đến gặp bác sĩ để thảo luận về chúng.
Nguyên nhân gây ung thư phổi?
Ung thư thường do những thay đổi di truyền (đột biến) trong tế bào của cơ thể bạn gây ra.
Có nhiều yếu tố làm tăng nguy cơ phát triển ung thư, bao gồm những yếu tố sau:
- Tuổi cao hơn – sống lâu hơn có nghĩa là các tế bào trong cơ thể bạn có thể đã trải qua nhiều đột biến hơn, điều đó có nghĩa là bạn có nhiều khả năng mắc bệnh ung thư hơn những người trẻ tuổi.
- Hút thuốc— hút thuốc làm tổn thương các tế bào trong phổi của bạn và làm tăng nguy cơ chúng bị đột biến. Hút thuốc là yếu tố nguy cơ chính dẫn đến phát triển ung thư phổi. Hút thuốc thụ động (tiếp xúc với khói thuốc thụ động trong môi trường của bạn) cũng làm tăng nguy cơ phát triển ung thư phổi.
- Tiền sử gia đình – một số đột biến gen có thể gây ung thư có thể truyền từ cha mẹ sang con cái. Nếu bạn có tiền sử gia đình mắc bệnh ung thư phổi, bạn có thể có nguy cơ mắc ung thư phổi cao hơn.
- Tiếp xúc với một số hóa chất độc hại – tiếp xúc nhiều với các chất như amiăng, radon và một số kim loại nặng có thể làm tăng nguy cơ phát triển ung thư phổi.
- Bệnh phổi— bạn có thể có nguy cơ phát triển ung thư phổi cao hơn nếu bạn đã mắc bệnh phổi như xơ phổi, lao phổi hoặc bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD).
Khi nào nên gặp bác sĩ?
Bạn nên đến gặp bác sĩ ngay nếu có các triệu chứng mới khiến bạn lo lắng, đặc biệt là những triệu chứng được liệt kê ở trên.
Điều này đặc biệt quan trọng nếu bạn có các yếu tố nguy cơ mắc bệnh ung thư phổi như tiền sử bệnh phổi, tiền sử gia đình mắc bệnh ung thư phổi hoặc bạn là người hút thuốc.
Chẩn đoán ung thư phổi
Ung thư phổi được chẩn đoán bằng một loạt các xét nghiệm và quét. Khi bạn đến gặp bác sĩ, họ có thể hỏi bạn những câu hỏi về sức khỏe tổng quát, bệnh sử và tiền sử gia đình của bạn. Họ cũng có thể thực hiện kiểm tra thể chất.
Sau đó, họ có thể giới thiệu bạn đi xét nghiệm máu và chụp chiếu.
Bạn có thể được xét nghiệm máu để tìm hiểu tình trạng sức khỏe chung cũng như thận và gan của bạn hoạt động tốt như thế nào. Bạn có thể được chụp quét, chẳng hạn như chụp X-quang và chụp cắt lớp vi tính (CT), để nhìn vào bên trong cơ thể để tìm dấu hiệu ung thư.
Bạn cũng có thể được thực hiện các xét nghiệm để xác định phổi của bạn hoạt động tốt như thế nào (đo phế dung).
Trong quá trình nội soi phế quản, một mẫu tế bào phổi (sinh thiết) có thể được lấy để kiểm tra xem có dấu hiệu ung thư hay không. Nếu bác sĩ không đề nghị nội soi phế quản, bạn có thể cần phải thực hiện thủ thuật phẫu thuật để lấy sinh thiết. Sinh thiết được thu thập và phân tích bởi các kỹ thuật viên và bác sĩ chuyên khoa giàu kinh nghiệm và thường rất chính xác.
Nếu bạn lo lắng về thủ tục này, bạn có thể muốn thảo luận vấn đề này với bác sĩ của mình. Bạn cũng có thể được yêu cầu cung cấp mẫu đờm hoặc dịch chảy ra từ xung quanh phổi để tìm tế bào ung thư.
Nếu bạn được chẩn đoán mắc bệnh ung thư phổi, các xét nghiệm và quét sẽ cung cấp cho đội ngũ y tế những thông tin quan trọng về bệnh ung thư của bạn và giúp họ quyết định cách tốt nhất để điều trị. Điều này thường bao gồm một quá trình gọi là ‘phân giai đoạn’ trong đó ung thư được phân loại dựa trên mức độ lớn và mức độ lan rộng của nó.
Điều trị bệnh ung thư phổi
Các chuyên gia y tế có thể điều trị ung thư phổi theo nhiều cách khác nhau.
Phác đồ điều trị mà đội ngũ y tế khuyến nghị cho bạn sẽ phụ thuộc vào một số yếu tố bao gồm:
- loại ung thư phổi
- giai đoạn của bệnh
- sức khỏe chung của bạn
- mục tiêu điều trị
Phương pháp điều trị phù hợp nhất cũng sẽ phụ thuộc vào việc ung thư bắt đầu từ phổi (nguyên phát) hay lây lan từ một bộ phận khác trên cơ thể bạn (di căn). Trong trường hợp di căn đến phổi, phương pháp điều trị thường được lựa chọn dựa trên vị trí của ung thư nguyên phát.
Các loại phương pháp điều trị ung thư có thể bao gồm:
- phẫu thuật: để cắt bỏ khối ung thư – điều này bao gồm phẫu thuật cắt bỏ thùy trong đó cắt bỏ một thùy phổi, phẫu thuật cắt bỏ phổi, trong đó cắt bỏ toàn bộ một phổi hoặc cắt bỏ hình nêm trong đó chỉ cắt bỏ một phần của phổi
- xạ trị: làm tổn thương các tế bào ung thư và ngăn chúng phân chia hoặc lan rộng
- hóa trị: sử dụng các loại thuốc mạnh để tiêu diệt tế bào ung thư
- liệu pháp nhắm mục tiêu: sử dụng thuốc tấn công các đặc điểm cụ thể của bệnh ung thư – ví dụ, một số đột biến gen nhất định
- liệu pháp miễn dịch: giúp hệ thống miễn dịch của bạn nhìn thấy các tế bào ung thư và tiêu diệt chúng
Điều trị ung thư có thể được thực hiện với mục đích loại bỏ tất cả các dấu hiệu của bệnh ung thư (chữa bệnh). Trong các trường hợp khác, mục tiêu có thể là làm giảm các triệu chứng và tối đa hóa chất lượng cuộc sống (chăm sóc giảm nhẹ) mà không nhất thiết phải chữa khỏi hoàn toàn bệnh ung thư.
Tiên lượng của bệnh ung thư phổi phụ thuộc vào mức độ tiến triển của bệnh khi chẩn đoán (phân giai đoạn), hiệu quả của việc điều trị ung thư và sức khỏe tổng quát của một người. Bác sĩ của bạn có thể thảo luận về những kỳ vọng thực tế đối với tiên lượng của chính bạn.
Ung thư phổi có thể phòng ngừa được không?
Bạn có thể giảm nguy cơ phát triển ung thư phổi bằng cách tránh các yếu tố nguy cơ đã biết, chẳng hạn như hút thuốc và amiăng.
Các yếu tố nguy cơ khác, chẳng hạn như tuổi tác và tiền sử gia đình mắc bệnh ung thư phổi, không thể thay đổi được.
Các biến chứng của ung thư phổi là gì?
Một số người bị ung thư phổi sẽ xuất hiện các triệu chứng như khó thở, ho và/hoặc đau ngực do ung thư ảnh hưởng đến chức năng của phổi như thế nào. Khi nó tiến triển, ung thư phổi có thể gây ra các biến chứng khác.
Chúng có thể bao gồm sự tích tụ chất lỏng trong không gian xung quanh phổi của bạn (tràn dịch màng phổi).
Ung thư phổi cũng có thể ảnh hưởng đến sự thèm ăn của bạn và bạn có thể giảm cân. Bạn có thể cảm thấy rất mệt mỏi và/hoặc khó ngủ.
Bạn cũng có thể gặp những triệu chứng này và những triệu chứng khác do tác dụng phụ của phương pháp điều trị ung thư phổi.
Đội ngũ y tế của bạn có nhiều kinh nghiệm trong việc điều trị các triệu chứng và biến chứng của ung thư phổi và có thể cho bạn lời khuyên cũng như hỗ trợ để quản lý chúng.
Ngay cả khi bạn đang điều trị ung thư, vẫn có khả năng ung thư có thể lan sang bộ phận khác của cơ thể (di căn). Nếu điều này xảy ra, bạn và đội ngũ y tế của bạn có thể điều chỉnh kế hoạch điều trị ung thư.
*** Bài viết chỉ có giá trị tham khảo. Không thay thế chẩn đoán và điều trị của bác sĩ ***
No Responses